وجوب تبعیوجوب مستفاد از دلالت غیر مطابقی خطاب شرعی را وجوب تبعی گویند. ۱ - تعریفوجوب تبعی، مقابل وجوب اصلی، وجوبی است که به طور مستقل مورد اراده مولا قرار نگرفته و خطاب جداگانه‌ای نیز برای آن صادر نشده، بلکه دستور او بر وجوب، به صورت دلالت غیر مطابقی صورت می‌گیرد. بنابراین، در صورتی که جمله‌ای برای بیان مقصود اصلی متکلم گفته شود، اما لازمه آن دلالت بر وجوب چیزی دیگر باشد، آن وجوب را تبعی گویند؛ برای مثال، وقتی مولا می‌گوید: «اشتر اللحم»، مقصود اصلی او این است که گوشت خریده شود، اما این کلام او به تبع، بر وجوب رفتن به بازار برای خریدن گوشت دلالت می‌کند. و یا وقتی دلیلی می‌گوید: سفر بیش از چهار فرسخ سبب قصر نماز می‌شود، به ملازمه فهمیده می‌شود که روزه نیز بر این شخص واجب نیست، زیرا بین قصر نماز و عدم وجوب روزه ملازمه است. [۷]
شرح اصول فقه، محمدی، علی، ج ۱، ص ۱۹۶.
[۸]
فاضل لنکرانی، محمد، کفایة الاصول، ج ۲، ص ۳۶۹.
۲ - پانویس
۳ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۸۸۱، برگرفته از مقاله «وجوب تبعی». رده‌های این صفحه : وجوب
|